Nie tylko Dolan

Termin kino kanadyjskie jest dalece nieprecyzyjny. W jego obrębie można wyróżnić co najmniej dwa nurty: kino anglojęzyczne ciążące ku amerykańskiej tradycji oraz francuskojęzyczne, produkowane w Quebecu, odwołujące się do europejskich wzorców filmowych. Rzut oka na twórców i ich filmy rodem z Quebecu pozwoli odkryć, że kino stamtąd dobrze promuje w świecie nie tylko jego najjaśniejsza gwiazda - Xavier Dolan.

1. Mój wujaszek Antoni (Mon oncle Antoine) reż. Claude Jutra, Kanada 1971 (104 min)

2. Upadek imperium amerykańskiego (Le declin de l'empire americain) reż. Denys Arcand, Kanada 1986 (101 min)

3. Maelstrom reż. Denis Villeneuve, Kanada 2000 (87 min) Kanada 2000 (87 min)

4. Quebec - Montreal reż. Ricardo Trogi, Kanada 2002 (104 min)

5. Była ich piątka (Elles etaient cinq) reż. Ghyslaine Cote, Kanada 2004 (87 min)

6. Nowenna (La neuvaine) reż. Bernard Emond, Kanada 2005 (97 min)

7. Wszystko w porządku (Tout est parfait) reż. Yves Christian Fournier, Kanada 2008 (118 min)

8. To, czego potrzeba do życia (Ce qu'il faut pour vivre) reż. Benoit Pilon, Kanada 2008 102 min)

9. Pogorzelisko (Incendies) reż. Denis Villeneuve, Kanada/Francja 2010 (131 min)

10. Pan Lazhar (Monsieur Lazhar) reż. Philippe Falardeau, Kanada 2011 (94 min)

11. Na zawsze Laurence (Laurence Anyways) reż. Xavier Dolan, Kanada/Francja 2012 (160 min)

12. Wszystko, co masz (Tout ce que tu possedes) reż. Bernard Emond, Kanada 2012 (91 min)

13. Tom (Tom a la ferme) reż. Xavier Dolan, Kanada/Francja 2013 (102 min)

14. Mama ( Mommy) reż. Xavier Dolan, Kanada 2014 (139 min)

15. Pieśń słonia (Elephant Song) reż. Charles Biname, Kanada 2014 (110 min)

16. To tylko koniec świata (Juste la fin du monde) reż. Xavier Dolan, Kanada/Francja 2016 (97 min)

17. Cafe de Flore reż. Jean-Marc Vallee, Kanada/Francja 2011 (120 min)

18. Konfesjonał (Le connfessional) reż. Robert Lepage, Kanada/Anglia/Francja 1995 (100 min)

19. Aurore reż. Luc Dionne, Kanada 2005 (115 min)

20. Kongorama reż. Philippe Falardeau, Kanada/Belgia/Francja 2006 (105 min)

 

Mój wujaszek Antoni (Mon oncle Antoine) reż. Claude Jutra,

Kanada 1971 (104 min)

w.: Jacques Gagnon, Lyne Champagne, Jean Duceppe

Grand Prix na MFF w Chicago'1971; Kanadyjskie Nagrody Filmowe'1971 za najlepszy film, reżyserię i rolę męską (J. Duceppe)

Nostalgiczno - zabawna opowieść o dorastaniu w realiach małego, górniczego miasteczka w latach 40. ubiegłego wieku. Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Dla piętnastolatka, uważnego obserwatora świata dorosłych, te przedświąteczne dni okażą się czasem przełomowym.

Film Claude'a Jutry uchodzi za najlepszy kanadyjski film wszech czasów.

 

Upadek imperium amerykańskiego (Le declin de l'empire americain) reż. Denys Arcand,

Kanada 1986 (101 min)

w.: Dominique Michel, Dorothee Berryman, Louise Portal

Nominacja do Oscara'1987 za najlepszy film obcojęzyczny; nagroda FIPRESCI na MFF w Cannes'1986; nagroda publiczności na MFF w Toronto'1986

Czwórka przyjaciół; żonaty Remy, homoseksualista Claude, Pierre i Andre - kawaler, przygotowują wspólną kolację, podczas gdy ich partnerki przebywają w klubie fitness. Mężczyźni dyskutują o seksie, kobiecym ciele i relacjach z kobietami. W tym czasie, w damskim gronie, również toczą się rozmowy o seksie, kobiecym ciele i oczywiście o mężczyznach. Wieczorem wszyscy razem zasiądą do kolacji i nadejdzie czas na konfrontację poglądów na te inspirujące tematy...

 

Maelstrom reż. Denis Villeneuve, Kanada 2000 (87 min)

Kanada 2000 (87 min)

w.: Marie-Josee Croze, Jean-Nicolas Verreault, Stephanie Morgenstern

Nagroda za najlepszy film kanadyjski i zdjęcia na MFF w Montrealu'2000; nagroda FIPRESCI na MFF w Berlinie'2001; nagroda za najlepszy film kanadyjski na MFF w Toronto'2000

Bibiane świat wali się na głowę. Poznajemy ją,gdy opuszcza szpital po usunięciu ciąży. Niedługo potem brat usuwa ją z rodzinnego interesu. Po imprezie, na której topi smutki w alkoholu, wsiada do samochodu i potrąca przechodnia. Nie zatrzymuje się, a następnego dnia z gazet dowiaduje się, że mężczyzna nie żyje. Teraz najchętniej też by znikła z tego świata...

 

Quebec - Montreal reż. Ricardo Trogi,

Kanada 2002 (104 min)

w.: Nathalie Boileau, Jean-Phillipe Pearson, Stephane Breton

Nagroda specjalna Jury oraz za scenariusz na MFF w Namur'2002

Kino drogi, podane zabawnie i zarazem refleksyjnie. Odcinek autostrady numer 20 pomiędzy miastem Quebec a Montrealem staje się tłem do rozwoju zabawnych, a czasem bardzo skomplikowanych romansów pomiędzy grupą przyjaciół.

 

Była ich piątka (Elles etaient cinq) reż. Ghyslaine Cote,

Kanada 2004 (87 min)

w.: Jacinthe Lague, Julie Deslauriers, Ingrid Falaise

Nagroda dla najpopularniejszego filmu kanadyjskiego na MFF w Montrealu'2004

Pięć przyjaciółek od dzieciństwa urządza przyjęcie w letnim domku nad jeziorem. Dwie z nich wybierają się stopem do miasta, aby uzupełnić zapasy piwa. Uprzejmego kierowcę zapraszają do siebie. Jakiś czas potem, dziewczyny znajdują zwłoki swojej przyjaciółki. Piętnaście lat później, koleżanki spotykają się ponownie w tym samym miejscu, aby przezwyciężyć ostatecznie traumy z przeszłości...

 

Nowenna (La neuvaine) reż. Bernard Emond,

Kanada 2005 (97 min)

w.: Elise Guibault, Patrick Drolet, Lise Castonguay

Złoty Lampart, nagroda za rolę męską oraz nagroda Jury Ekumenicznego na MFF w Locarno'2005

Jeanne pracuje w szpitalu. Gdy jedna z jej pacjentek ginie z rąk agresywnego męża, zaczyna dręczyć ją poczucie winy. Jest nim tak przytłoczona, że zaczyna tracić motywację do życia. Przed samobójczą próbą ratuje ją przypadkowo poznany mężczyzna. On także stracił wiarę w życie. Tych dwoje zaczyna łączyć dziwna więź, która przywraca im nadzieję...

 

Wszystko w porządku (Tout est parfait) reż. Yves Christian Fournier,

Kanada 2008 (118 min)

w.: Maxime Dumontier, Chloe Bourgeois, Maxime Bessette

Nagroda za debiut reżyserski na MFF w Seattle'2008

Josh, nastolatek z przedmieścia, dzieli czas pomiędzy szkołę a skate park. Pewnego dnia znajduje martwego przyjaciela. Następnie trzech innych kolegów popełnia samobójstwo. Josh instynktownie czuje, że to nie jest koniec, i że ta czarna seria w jakiś sposób może zagrozić jemu samemu... 

 

To, czego potrzeba do życia (Ce qu'il faut pour vivre) reż. Benoit Pilon,

Kanada 2008 102 min)

w.: Natar Ungalaag, Eveline Gelinas, Paul-Andre Brasseur

Grand Prix na MFF w Montrealu'2008

Kanada, rok 1952. Łowca z plemienia Inuitów, Tivii choruje na gruźlicę. Opuszcza swoją rodzinną wioskę i wyrusza do sanatorium w Quebecu, gdzie czuje się bardzo samotny. Mężczyzna nie potrafi zadomowić się w zupełnie obcym mu świecie. Zajmująca się nim pielęgniarka orientuje się, że przyczyną jego problemów nie jest choroba, lecz stan ducha. Kobieta sprowadza do ośrodka chorego chłopca o imieniu Kaki, który pochodzi z tego samego, co Tivii, plemienia. Niespodziewanie rodzi się między nimi nić porozumienia, która zmienia na zawsze ich życie.

 

Pogorzelisko (Incendies) reż. Denis Villeneuve,

Kanada/Francja 2010 (131 min)

w.: Lubna Azabal, Melissa Desormeaux-Poulin, Maxim Gaudette

Nominacja do Oscara'2011 za najlepszy film obcojęzyczny; Grand Prix na Warszawskim Festiwalu Filmowym'2010

Pewna chrześcijanka z Libanu popełnia mezalians zakochując się w palestyńskim uchodźcy. Jej ukochany został zabity, ona ledwo uniknęła śmierci. Po latach dwójka jej dzieci, bliźnięta Jeanne i Simon, stanie przed wyzwaniem odkrycia prawdy o matce, kiedy ta umrze, a oni pozostaną z zaskakującym testamentem do wykonania.  Jadą na Bliski Wschód – pogorzelisko współczesnego świata. Będzie to podróż przez piekło, która przekreśli wszystko, co wiedzą o sobie i swoim życiu. Choć dotknie ich ledwie echo cierpień matki, z trudem wytrzymają świadomość prawdy.

 

Pan Lazhar (Monsieur Lazhar) reż. Philippe Falardeau,

Kanada 2011 (94 min)

w.: Mohamed Fellag, Sophie Nelisse, Emilien Neron

Nominacja do Oscara'2012 za najlepszy film obcojęzyczny; nagroda za najlepszy film kanadyjski na MFF w Toronto'2011

Przejmująca, pełna ciepła i łez opowieść o tym, jak ludzie radzą sobie z poczuciem winy w obliczu tragedii. Film rozpoczyna się od takiej sceny. Jeden z uczniów odkrywa powieszoną w sali lekcyjnej nauczycielkę. Jej samobójstwo mocno odbija się na psychice dzieci, zwłaszcza na Simonie, który ma powody sądzić, iż przyczynił się do jej śmierci. Tymczasem szkoła musi funkcjonować normalnie. Potrzebny jest nauczyciel na zastępstwo i wtedy pojawia się algierski emigrant, który twierdzi, że prawie 20 lat był nauczycielem w swoim kraju. Jego niekonwencjonalne metody szybko zaczną przynosić zaskakujące rezultaty.

 

 

Na zawsze Laurence (Laurence Anyways) reż. Xavier Dolan,

Kanada/Francja 2012 (160 min)

w.: Melvil Poupaud, Suzanne Clement, Nathalie Baye

"Queer Palm" na MFF w Cannes'2012; nagroda za najlepszy film kanadyjski na MFF w Toronto'2012

W dzień swoich trzydziestych urodzin, mężczyzna o imieniu Laurence, wyjawia przed swoją dziewczyną tajemnicę skrywanej dotąd własnej tożsamości: pragnie być kobietą. Para przezwycięża ogromne obawy i postanawia wspólnie przebrnąć przez korekcję płci. Pomimo przeciwieństw stawiają razem czoła uprzedzeniom przyjaciół, rodzin i fobiom społeczeństwa. Przejście na drugą stronę nawet dla nich jest wielką tajemnicą.

 

Wszystko, co masz (Tout ce que tu possedes) reż. Bernard Emond,

Kanada 2012 (91 min)

Patrick Drolet, Willia Ferland-Tanguay, Isabelle Vincent

Pierre jest dobrotliwym profesorem, człowiekiem wyizolowanym z otaczającego go świata i własnej rodziny. Swój wolny czas spędza na tłumaczeniu poezji mało znanego w Kanadzie Edwarda Stachury. Powoli wiersze poety stają się dla Pierre’a pretekstem, aby głębiej zastanowić się nad życiem – dzięki temu jest w stanie zmierzyć się z przeszłością oraz swoją córką, którą porzucił przed laty.

 

Tom (Tom a la ferme) reż. Xavier Dolan,

Kanada/Francja 2013 (102 min)

Xavier Dolan, Pierre-Yves Cardinal, Lise Roy

Nagroda FIPRESCI na MFF w Wenecji'2013; nagroda publiczności na MFF w Stambule'2014

Pełna napięcia opowieść o młodym mężczyźnie, w którego rolę wcielił się Xavier Dolan, wikłającym się w intrygi rodziny jego zmarłego chłopaka. Po przybyciu na prowincję w bliżej nieokreślonych okolicach Quebecu, gdzie ma odbyć się ceremonia pogrzebu, Tom zaczyna nawiązywać specyficzne, a zarazem niepokojące relacje z matką zmarłego – Agathą  i zwłaszcza jego bratem Francisem oraz sukcesywnie odkrywać tajemnice z przeszłości rodziny, która nie zdawała sobie sprawy z homoseksualizmu  zmarłego.

 

Mama ( Mommy) reż. Xavier Dolan,

Kanada 2014 (139 min)

w.: Anne Dorval, Antoine-Olivier Pilon, Suzanne Clement

Nagroda Jury na MFF w Cannes'2014; Cezar'2015 za najlepszy film zagraniczny; nagroda publiczności na MFF w Sztokholmie'2014

Film o trudnych relacjach na linii matka - syn, relacjach wzajemnie obciążających, dusznych i krzywdzących. Ona jest mądra, ale jednocześnie zaborcza i wymagająca i aż kipi w niej macierzyńska chęć zbawienia syna. On stara się od niej uwolnić, ale od początku wiadomo, że mu się nie uda. Ma dopiero 15 lat, jest agresywny, jeździ na deskorolce i postrzega świat jak wideoklip. Nieoczekiwanie w ich życiu pojawia się nowa sąsiadka mieszkająca po drugiej stronie drogi. Kobieta sprawia, że w życiu matki i syna znów pojawia się nadzieja na lepszą przyszłość. 

 

Pieśń słonia (Elephant Song) reż. Charles Biname,

Kanada 2014 (110 min)

w.: Bruce Greenwood, Xavier Dolan, Carrie-Anne Moss

Michael po zabiciu swojej matki zostaje zamknięty w szpitalu psychiatrycznym. Po pięciu latach nagle znika doktor Lawrence, który prowadził jego terapię. Dyrektor szpitala, doktor Green, postanawia przesłuchać Michaela. Ten zgadza się na współpracę, ale na własnych warunkach. Odkrywając kolejne sekrety wciąga doktora Greena w przebiegłą grę, w  której  pojawiają się traumy z dzieciństwa i poważne oskarżenia pod adresem lekarzy. Jest jeszcze trzecia osoba dramatu – pielęgniarka Susan pozostająca w dziwacznej relacji z Michaelem. 

 

To tylko koniec świata (Juste la fin du monde) reż. Xavier Dolan,

Kanada/Francja 2016 (97 min)

w.: Nathalie Baye, Vincent Cassel, Marion Cotillard

Grand Prix of the Jury oraz nagroda Jury Ekumenicznego na MFF w Cannes'2016

Po 12 latach nieobecności uznany pisarz Louis wraca do domu. Ma zamiar powiadomić rodzinę, że umiera. Powitanie odbiega jednak od jego wyobrażenia. Jego matka, młodsza siostra i szczególnie starszy brat są zbyt zajęci sobą i swoimi sprawami, by przejąć się Louisem. Wygląda na to, że odbierają powrót syna marnotrawnego jako jego sposób na pochwalenie się sukcesami. Mimo prób Louisa do pojednania, czas mija na kolejnych sporach i oskarżeniach.

 

Cafe de Flore reż. Jean-Marc Vallee,

Kanada/Francja 2011 (120 min)

w.: Vanessa Paradis, Kevin Parent, Helene Florent

Opowieść o miłości i ludziach rozdzielonych przez czas i miejsce, ale połączonych w sposób głęboki i tajemniczy. Ten przypominający nieco Podwójne życie Weroniki Kieślowskiego film jest kroniką losów Jacqueline, młodej matki, wychowującej syna z zespołem Downa w latach 60-tych w Paryżu, i Antoine’a, niedawno rozwiedzionego popularnego DJ-a, mieszkającego współcześnie w Montrealu. Tym, co łączy te dwie historie, jest miłość – pełna euforii, zarazem tragiczna i ponadczasowa.

 

Konfesjonał (Le connfessional) reż. Robert Lepage,

Kanada/Anglia/Francja 1995 (100 min)

w.: Lothaire Bluteau, Patrick Goyette, Jean-Louis Millette

Grand Prix na MFF w Namur'1995; nagroda FIPRESCI na MFF w Stambule'1996

W 1952 roku w Quebecu  Alfred Hitchcock realizuje kolejny swój film - zdjęcia kręcone są w miejscowym kościele. Wtedy właśnie nastoletnia Rachel, która pracuje w probostwie, zachodzi w ciążę. Zrozpaczona dziewczyna szukając pomocy, spowiada się kapłanowi z kościoła. Na świat przychodzi chłopiec, który dostaje na imię Pierre. Po wielu latach, jako dorosły już mężczyzna, Pierre wraca do Quebecu, aby odnaleźć biologicznego ojca. Na miejscu poznaje swojego przyrodniego brata, który pomaga mu rozwikłać zagadkę z przeszłości. 

 

Aurore reż. Luc Dionne,

Kanada 2005 (115 min)

w.: Marianne Fortier, serge Postigo, Helene Bourgeois

Początek XX wieku, w małej kanadyjskiej wiosce. Aurore jest drugą córką, ukochanym dzieckiem swoich rodziców. Kiedy jej matka umiera, ojciec bierze sobie druga żonę. Dla Aurore oznacza to koniec szczęśliwego dzieciństwa. Macocha zamieni jej życie w koszmar...

 

Kongorama reż. Philippe Falardeau,

Kanada/Belgia/Francja 2006 (105 min)

w.: Olivier Gourmet, Paul Ahmarani, Jean-Pierre Cassel

Nagroda Specjalna Jury na Festiwalu Filmów Kanadyjskich w Londynie'2007

Opowieść o braciach bliźniakach - ekscentrycznym wynalazcy Michelu i mechaniku Louisie, którzy rozdzieleni w dzieciństwie, odnajdują się po wielu latach. Kiedy Michel dowiaduje się, że został adoptowany, postanawia odszukać swoich biologicznych rodziców i z tego powodu wyrusza do Kanady. Zupełnie nieoczekiwanie trafia tam na Louisa. Od tej chwili ich drogi splatają się ze sobą. Jednak pewnego dnia tragiczny wypadek odciśnie na nich swoje piętno...