Andrzej Wajda - nowe terytoria
Nie tak dawno pożegnaliśmy Mistrza polskiej i światowej kinematografii - Andrzeja Wajdę. Polscy kinomani znają na pamięć kanon jego dzieł, jakie nakręcił nad Wisłą. Tym razem chcemy przedstawić jego filmy zrealizowane poza granicami kraju, które w większości nigdy nie były szeroko rozpowszechniane w Polsce.
1. Powiatowa lady Makbet (Sibirska ledi Makbet) reż. Andrzej Wajda, Jugosławia 1961 (94 min)
2. Miłość dwudziestolatków (nowela polska) reż. Andrzej Wajda, Francja 1962 (20 min - nowela polska)
3. Bramy raju (Gates to Paradise/Vrata raja) reż. Andrzej Wajda, Anglia/Jugosławia 1967 (89 min)
4. Piłat i inni (Pilatus und andere) reż. Andrzej Wajda, RFN 1971 (94 min)
5. Miłość w Niemczech (Eine Liebe in Deutschland) reż. Andrzej Wajda, Francja/RFN 1983 (103 min)
6. Danton reż. Andrzej Wajda, Francja/Polska 1983 (136 min)
7. Biesy (Les possedes) reż. Andrzej Wajda, Francja 1988 (116 min)
8. Nastazja (Nastasya) reż. Andrzej Wajda, Japonia/Polska 1994 (96 min)
Powiatowa lady Makbet (Sibirska ledi Makbet) reż. Andrzej Wajda,
Jugosławia 1961 (94 min)
w.: Olivera Marković, Ljuba Tadić, Miodrag Lazarević
Nagrody za rolę kobiecą (O. Marković) i zdjęcia na Festiwalu Filmów Jugosłowiańskich w Puli'1962
Ekranizacja opowiadania XIX-wiecznego pisarza rosyjskiego Mikołaja Leskowa pod tym samym tytułem, to opowieść o namiętności i zbrodni zrealizowana przez Wajdę w jugosłowiańskich plenerach. Katarzyna, głęboko nieszczęśliwa w małżeństwie z dużo starszym mężczyzną, nawiązuje gorący romans z młodym parobkiem. Stąd już tylko krok do serii morderstw, przed którymi nie cofnie się zakochana kobieta. Finał jest iście szekspirowski…
Miłość dwudziestolatków (nowela polska) reż. Andrzej Wajda,
Francja 1962 (20 min - nowela polska)
w.: Barbara Kwiatkowska, Zbigniew Cybulski, Władysław Kowalski
Młoda para jest świadkiem w ZOO niezwykłego wypadku i aktu odwagi niepozornego mężczyzny, który nie zawahał się przyjść dziecku z pomocą. Dziewczyna jest zafascynowana jego postawą i zaprasza go do siebie. Tam bohater zostanie strącony z piedestału...
Bramy raju (Gates to Paradise/Vrata raja) reż. Andrzej Wajda,
Anglia/Jugosławia 1967 (89 min)
w.: Lionel Stander, Ferdy Mayne, Mathie Carriere
Ekranizacja powieści Jerzego Andrzejewskiego o krucjacie dziecięcej z 1212 roku. Młody Jakub doznaje wizji, która podpowiada mu, że tylko niewinne dzieci mogą brać udział w oswobodzeniu Ziemi Świętej z rąk muzułmanów. Spowiednikiem uczestników jest powracający z Jerozolimy mnich. Motywy młodych krzyżowców często nie mają charakteru religijnego i koncentrują się wokół seksualnego pożądania. Homoseksualne wątki zachowane przez Wajdę spowodowały, że ówczesna cenzura nie dopuściła do premiery filmu w Polsce.
Piłat i inni (Pilatus und andere) reż. Andrzej Wajda,
RFN 1971 (94 min)
w.: Jerzy Kreczmar, Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak
Poetycka przypowieść o Poncjuszu Piłacie i Jezusie Chrystusie, nazwanym Jeszuą Ha-Nocri, zajmuje w powieści Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa cztery z trzydziestu dwóch rozdziałów. To wystarczyło Wajdzie na scenariusz niezwykłego filmu. Przenosząc na ekran wydarzenia sprzed blisko 2 tysięcy lat, wierny literackiemu pierwowzorowi reżyser wyraźnie podkreśla ponadczasowy, metaforyczny sens tej historii. Stapia ze sobą dwie odległe epoki: początki naszej ery i współczesną niemiecką rzeczywistość. Powstało dzieło zaskakujące, złożone, pełne różnorodnych znaczeń.
Miłość w Niemczech (Eine Liebe in Deutschland) reż. Andrzej Wajda,
Francja/RFN 1983 (103 min)
w.: Hanna Schygulla, Marie-Christine Barrault, Armin Muller-Stahl
Film zrealizowany na podstawie bestsellerowej powieści Rolfa Hochhutha. II wojna światowa, miasteczko Brombach położone przy granicy ze Szwajcarią. Niemka Pauline, której mąż walczy na froncie, nawiązuje romans z polskim jeńcem Stanisławem. Gdy ich związek wychodzi na jaw, obywatele miasteczka reagują nienawiścią, która prowadzi do dramatycznych wydarzeń. Historię zakazanej miłości opowiada syn Pauline, który po latach przyjeżdża do Brombach, by dowiedzieć się prawdy o przeszłości.
Danton reż. Andrzej Wajda,
Francja/Polska 1983 (136 min)
w.: Gerard Depardieu, Wojciech Pszoniak, Patrice Chereau
Nagrody za najlepsze role męskie (G. Depardieu, W. Pszoniak) na MFF w Montrealu'1983; Cezar'1983 za reżyserię; BAFTA Award'1984 za najlepszy film zagraniczny
Film jest opowieścią o dramacie jednostki uwikłanej w proces historyczny, którego logiki nie potrafi zrozumieć. Wydarzenia rewolucji kierują się własnymi prawami, a walka o wolność prowadzi do terroru, zniewolenia i śmierci.Wajdę interesowało przede wszystkim starcie dwóch indywidualności - Dantona i Robespierre'a, ścieranie się dwóch różnych koncepcji, których byli rzecznikami, walka o wpływy i władzę.
Biesy (Les possedes) reż. Andrzej Wajda,
Francja 1988 (116 min)
w.: Isabelle Huppert, Jerzy Radziwiłłowicz, Lambert Wilson
Adaptacja powieści Fiodora Dostojewskiego, której fabuła koncentruje się wokół historii spisku i zabójstwa. Akcja rozgrywa się w 1870 roku w realiach prowincjonalnego rosyjskiego miasta. Bohaterowie to przedstawiciele różnych odłamów ruchów radykalnych. Są wśród nich Stawrogin - znudzony szlachcic rewolucjonista, ukrywający tajemnicę dawnej zbrodni i Wierchowieński - założyciel tajnej organizacji, do której pozyskuje sfrustrowanych młodych ludzi, roztaczając przed nimi wizję panowania nad światem. Przyjmowana przez młodzież postawa całkowitej abnegacji powoduje, że romantyczny bunt przeradza się w bandycką akcję.
Nastazja (Nastasya) reż. Andrzej Wajda,
Japonia/Polska 1994 (96 min)
w.: Tamasaburo Bando, ToshiyukiNagashima
Film zrodził się z teatralnego przedstawienia Nastasja Filipowna w krakowskim Starym Teatrze w 1977 roku. Adaptację powieści Fiodora Dostojewskiego oparł Wajda na ostatnim rozdziale Idioty, w którym książę Myszkin i Rogożyn prowadząc rozmowę nad ciałem Nastazji powracają do przeszłości. Kilka lat później Wajda trafił do Japonii, gdzie zrealizował spektakl z udziałem miejscowych aktorów. Filmowa wersja tego spektaklu to odczytanie powieści Dostojewskiego przez pryzmat kultury japońskiej - teatru kabuki, w którym od roku 1629 roku grają wyłącznie mężczyźni. W filmie Wajdy podwójną rolę: księcia Myszkina i Nastazji odtwarza Bandō Tamasaburō - aktor kabuki grający wyłącznie postaci kobiece.
