NIE TYLKO BOLLYWOOD
Kino Indii z produkcją 900. filmów rocznie to światowy gigant. Od realizacji pierwszego filmu pełnometrażowego, Radża Harishchandra w 1913 roku, do dzisiaj nakręcono tam jakieś 40.000 filmów! Przez widzów na całym globie utożsamiane jest z Bollywoodem. Ale posiada też inne, mniej znane oblicze. Przegląd „Nie tylko Bollywood” przyniesie reprezentatywną dawkę tego, co czyni kino indyjskie bogatą – jak hinduska kuchnia – mieszanką różnorodnych składników i smaków.
BIEGNIJ, MILKHA, BIEGNIJ (Bhaag Milkha Bhaag) reż. Rakeysh Omprakash Mehra, Indie 2013.
Film biograficzny, opowiadający o jednym z największych indyjskich sportowców, lekkoatlecie Milkhce Singhnie. W rolę wielokrotnego reprezentanta Indii na Igrzyskach Olimpijskich i Mistrzostwach Świata, wcielił się Farhan Akhtar – gwiazda kina bollywoodzkiego. Rakeysh Omprakash Mehra, jeden z najbardziej uznanych i szanowanych hinduskich reżyserów, dwa lata pracował nad produkcją, opowiadającej o losach człowieka znanego jako „Latający Sikh”.
Film, oparty na życiu sportowca, to opowieść o zwycięstwie ludzkiego ducha nad przeciwnościami losu.
JAMAI-BABU reż. Kalipada Dass, prod.: Indie 1931
NIĆ (Dor) reż. Nagesh Kukunoor, prod. Indie 2006 (123 min)
Film o dwóch kobietach odmiennych religii i różnym stylu życia, których losy splącze nieszczęśliwy wypadek. Zeenat i Meera są młodymi, szczęśliwymi mężatkami, których mężowie wyjeżdżają do pracy do Arabii Saudyjskiej. Niedługo później Meera dowiaduje się, że jej mąż zginął, a Zeenat, iż to jej małżonek jest oskarżony o jego zabójstwo. Przed karą śmierci może go ocalić wyłącznie przebaczenie wdowy po ofierze. Zeenat wyrusza więc w podróż na drugi koniec kraju, by odnaleźć Meerę i uzyskać jej podpis na liście z prośbą o ułaskawienie...
Przedstawiona historia zdarzyła się naprawdę. Twórca opowiedział ją z dużą dozą dramatyzmu i reżyserskiego wyczucia. Uniknął zbędnego moralizatorstwa i ocen zaistniałej sytuacji. Dzięki temu powstał piękny i delikatny dramat, który kradnie duszę widza.
RAJA HARISHCHANDRA reż. Dhundiraj Govind Phalke, prod.: Indie 1913 (45 min)
W 1913 roku wszedł na ekrany pierwszy indyjski film pełnometrażowy – „Raja Harishchandra”. Data jego premiery wyznacza oficjalne narodziny indyjskiej kinematografii. Film za czyna się ujęciem królewskiej rodziny. Król uczy swego syna strzelać z łuku, albowiem wybiera się na polowanie. W trakcie wyprawy wkracza na teren należący do mędrca Vishwamitry. Tam spotyka trzy wróżki, które próbuje oswobodzić. One zaś starają się skłonić go, aby porzucił królestwo z umiło wania prawości. Co oznacza nie tylko zrzeczenie się dóbr, ale też wygnanie z królestwa. Dopiero boska interwencja wyjawia, że był to tylko test na jego prawość.
DROGA DO MIASTA (Patcher Panchali) reż. Satyajit Ray, prod.: Indie 1955 (30 min)
Lata 20-te XX wieku. Bengalska wieś. Żyjąca tu od pokoleń rodzina Ray przymiera głodem. Mimo swego wykształcenia Haribara (Kanu Chatterjee), poetę i kapłana bramińskiego nie stać ani na naprawę domu, który może nie przetrwać kolejnego monsunu, ani na wyprawę dla dorastającej córki Durgi. W tej sytuacji zniechęcony trudem zdobycia pracy na miejscu Haribar Wyjeżdża z wioski. Rodzina daremnie czeka na jego powrót. Gdy resztki biżuterii Sarboyi zostają sprzedane na kupno ryżu od jej męża przestają przychodzić nawet listy.
ŻYJE SIĘ TYLKO RAZ (Zindagi Na Milegi Dobara) reż. Zoya Akhtar, prod.: Indie 2011 (148 min.)
Komedia romantyczna zrealizowana z dużym wdziękiem. Trójka przyjaciół udaje się na dłuższy wypad do Hiszpanii. To mają być ostatnie wakacje wolności dla jednego z nich przed wstąpieniem w związek małżeński. Scenariusz wyprawy zakłada, że każdy z nich zaproponuje udział w jakimś ekstremalnym doświadczeniu. Ale tak naprawdę, prawdziwe wyzwania czekają ich przy zmierzeniu się z własnymi życiowymi problemami z jakimi do tej pory nie mieli okazji bądź odwagi się uporać. Niegłupia i nad wyraz bezpretensjonalna.
UMBARTHA reż.: Jabbar Patel (na podst. powieści „Beghar” Shanty Nisal), prod.: Indie 1982 (148 min.)
Sulbha jest szczęśliwą żoną wziętego adwokata i matką małej Rani. Nie zadowala jej jednak rola kury domowej. Marzy by zrealizować się zawodowo. Wygrywa konkurs na dyrektorkę ośrodka dla „upadłych kobiet” i zostawia dom oraz rodzinę by podjąć nowe wyzwanie. Jej podopieczne to kobiety maltretowane, przestępczynie, seksualnie wykorzystywane, z problemami psychicznymi. Szybko przekonuje się, że wpływowi notable, za cichym przyzwoleniem rady nadzorczej ośrodka, „wypożyczają” kobiety na swoje zamknięte imprezy…
TARANG reż. Kumar Shahani, prod.: Indie 1984 (163 min.)
Rahul szykuje się do przejęcia firmy po swoim teściu. O tym samym marzy jego konkurent do tego stanowiska – Dinesh. Aby przyśpieszyć walkę o przejęcie władzy, ktoś podburza robotników i wywołuje strajk. Zakulisowym intrygom w firmie, towarzyszy równie złożona sytuacja w domu Rahula, który wyraźnie zaniedbuje swoją żonę. Ich wzajemne relacje komplikują się jeszcze bardziej, kiedy w ich domu zjawia się opiekunka do dziecka, Janaki…
SERCE WIE LEPIEJ (Dil Chahta Hai) reż.: Farhan Akhtar, prod.: Indie 2001 (184 min.)
Znaleźć tę odpowiednią kobietę swojego życia – przed takim dylematem staje po ukończeniu college’u trójka przyjaciół. Cóż, kiedy pierwsze wybory są nietrafne, te idealne są już zajęte, a jeszcze inne nieakceptowane przez rodzinę adoratora. Zapowiada się na długi tor z przeszkodami. I z ofiarami po drodze.
SMAK CURRY (The Lunchbox) reż. Ritesh Batra, prod.: Indie/Francja/Niemcy/USA 2013 (104 min)
Zaniedbana młoda żona Ila chce odzyskać zainteresowanie męża, gotując mu przepyszne obiady. Sajaan, zrezygnowany wdowiec w średnim wieku, szykuje się do emerytury. Ta dwójka „spotka się”, gdy jeden z mumbajskich Dabbawala – posłańców w lokalnym, skomplikowanym systemie dostarczania jedzenia do biur – się pomyli. Przeznaczony dla męża Ili posiłek trafi w ręce Sajaana, przypominając mu, że życie ma smak.
PRAGNIENIE (Pyaasa) reż.: Guru Dutt, prod.: Indie 1957 (140 min.)
Vijay jest poetą, który nie może znaleźć wydawcy i najzwyczajniej w świecie klepie biedę. Jako student pokochał dziewczynę, która nie zamierzała wiązać się z mężczyzną bez przyszłości. Rękopis z jego wierszami dostał się przypadkiem w ręce pewnej prostytutki. Zrobiły na niej duże wrażenie do tego stopnia, że zdecydowała się uczynić wszystko by ujrzały światło dzienne. Tomik odniósł wydawniczy sukces. Niedoszła dziewczyna poety czuje, że popełniła duży błąd…
LUCKY (Oye Lucky! Lucky Oye!) reż.: Dibakar Banerjee, prod.: Indie 2008 (124 min.)
Interesujący przykład kina rozrywkowego. Oparta na faktach historia Lucky’ego, notorycznego włamywacza, który ciągle wyrywał się z rąk policji. Legenda opiewająca jego wyczyny wyniosła go na piedestał bohatera ludowego.
Pośród szumu fal można wyłowić tylko jedno słowo: Kondura. Kondura to żywa wiara i głębokie przeżycie. Mówi się, że mieszka w morskich odmętach. Od tysiąca lat oddaje się medytacjom. Nikt go jednak nie widział. Czasami pojawia się tylko we śnie. Wydaje wówczas rozkazy, od których nie ma odwołania. Czy Kondura jest bogiem? Tak trafiamy do świata magii hinduskich wierzeń.
THE DELIVERANCE (Sadgati) reż.: Satyajit Ray (na podst. noweli Munshi Premchanda), prod.: Indie 1981 (45 min.)
Niedotykalny shoemender Dukhi zwraca się z prośbą do bramina o wyznaczenie pomyślnego terminu na dzień zaręczyn córki. Bramin, należący do wyższej kasty, wzbrania się przed wizytą w domu niedotykalnego. Stawia więc przybyszowi kolejne warunki, aby zyskać na czasie, a przy okazji wykorzystać go do ciężkiej – i darmowej – pracy.
BÓG – DZIECKO (Debshishu) reż.: Utpalendu Chakraborty, prod.: Indie 1985 (97 min.)
Para wieśniaków uchodzi przed powodzią. Szuka schronienia u krewnych. Jego żona w nowym miejscu pełni rolę domowej niewolnicy, jej mąż jeździ po zakupy na targ. Podczas jednej z takich wypraw odwiedza wesołe miasteczko. Jego główną atrakcją jest dziecko o czterech głowach. Ze zdziwieniem odkrywa, że jest to jego dziecko – potworek, którego pozbył się zaraz po urodzeniu…
AKTORKA (Bhumika) reż. Shyam Benegal prod.: Indie 1977 (142 min.)
Kino bollywoodzkie od kulis. Widziane oczami adeptki na filmową gwiazdkę, która robi nagle fantastyczną karierę na ekranie. Bardziej niż kolorowy świat Bollywoodu twórców filmu zajmuje psychologiczny portret głównej bohaterki, która żyje jednocześnie w dwóch światach: sztucznym, wykreowanym przed kamerą i tym rzeczywistym, w jakim aktorce przychodzi zmagać się z prawdziwymi, często dramatycznymi problemami. Prawdziwe i przejmujące.
