MARCO BELLOCCHIO

  MARCO BELLOCCHIO (ur. w 1939 r. w Piacenzie we Włoszech) - włoski reżyser filmowy i teatralny. Marco Bellocchio trafił do szkoły filmowej Centro Sperimentale di Cinematografia w Rzymie po tym jak przerwał studia filozoficzne. Zadebiutował w 1965 r. filmem "Pięściami w kieszeni" (I pugni in tasca), który został zrealiowany za pożyczone od rodziny, niewielkie pieniądze. Film ten traktowano jak manifest włoskich "gniewnych", a jego reżysera za jednego z liderów włoskiej kontrkultury. "Pięści w kieszeniach" zostały nagrodzone na MFF w Locarno (1965). W kolejnym filmie "Chiny są blisko" (La Cina e vicina, 1967), uhonorowanym nagrodą specjalną jury na MFF w Wenecji (1967), przedstawił życie polityczne prowincjonalnego miasta. Z kolei "Nel nome del padre" (1971) jest atakiem na system klerykalnego wychowania. W swoich późniejszych obrazach nadal nie rezygnował z poruszania drażliwych i trudnych tematów. W "Sbatti il mostro in prima pagina" krytykuje prasę, w "Marcia triomfale" skupia się na wojskowej dyscyplinie. Jego produkcje cieszą się międzynarodowym uznaniem i są doceniane przez publiczność.

PIĘŚCI W KIESZENIACH (I pugni in tasca) - 1965
CHINY SĄ BLISKO (La Cina e vicina) - 1967
DAJCIE SENSACJĘ NA PIERWSZĄ STRONĘ (Sbatti il mostro in prima pagina) - 1972
MARSZ TRIUMFALNY (Marcia trionfale) - 1976
SKOK W PUSTKĘ (Salto nel vuoto) - 1980
SABAT CZAROWNIC (La visione del Sabba) - 1988
WYROK (La condanna) - 1991
MARZENIE MOTYLA (Il sogno della frafalla) - 1994
KSIĄŻĘ HOMBURGA (Il principe di Homburg) - 1997
NIANIA (La balia) - 1999
CZAS RELIGII (L'ora di religione) - 2002
WITAJ, NOCY (Buongiorno, notte) - 2003
ZWYCIĘZCA (Vincere) - 2009
CZAJKA (Il gabbiano) ? reż. Marco Bellocchio, Włochy 1977
HENRYK IV (Enrico IV) ? reż. Marco Bellocchio, Włochy
REŻYSER CEREMONII ŚLUBNYCH ? reż. Marco Bellocchio, Włochy 2009

PIĘŚCI W KIESZENI (I pugni in tasca)

scen. i reż.: Marco Bellocchio; zdj.: Alberto Marrama; muz.: Ennio Morricone; Włochy 1965 (105 min)
w.: Lou Castel, Paola Pitagora, Marino Masé, Liliana Gerace
Nagroda za reżyserię na MFF w Locarno’ 1965

Niewielka ziemska posiadłość gdzieś na Nizinie Padańskiej, stary zagracony dom, a w nim niezwykła rodzina: ślepa matka i jej czworo dzieci - córka Giulia oraz trzech synów, z których Leone jest upośledzony umysłowo, Alessandro cierpi na epilepsję i tylko najstarszy Augusto jest dostatecznie normalny i przedsiębiorczy, żeby utrzymać całą rodzinę, prowadząc interesy w pobliskim miasteczku. Pod pozorami normalnego rodzinnego życia (rytuał wspólnych posiłków poprzedzonych modlitwą, wyprawy na cmentarz, gdzie znajduje się grób ojca) kłębią się wrogie instynkty, podłość i nienawiść, wybuchając od czasu do czasu gwałtownymi scenami. Ich prawdziwy sens nie dochodzi tylko do świadomości matki, potulnej bardziej z głupoty, niż dobroci. W głowie Alessandra rodzi się zbrodniczy plan "uzdrowienia" rodziny przez wyeliminowanie tych jej członków, którzy są jedynie ciężarem.

DAJCIE SENSACJĘ NA PIERWSZA STRONĘ (Sbatti il mostro in prima pagina)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Sergio Donati, Goffredo Fofi; zdj.: Erico Menczer; muz.: Ennio Morricone, Nicola Piovani; Francja, Włochy 1972 (90 min)
w.: Gian Maria Volonte (Bizanti), Fabio Garriba (Roveda), Carla Tato (żona Bizantiego), Jacques Herlin (Lauri), John Steiner (Ingegner Montelli, wydawca "Il Giornale")

Bizanti jest redaktorem naczelnym dziennika "Il Giornale". Pewnego dnia, na pierwszej stronie gazety zostaje umieszczona wiadomość, że w podmiejskim parku znaleziono zwłoki zgwałconej i zamordowanej czternastoletniej dziewczyny – córki znanego profesora. Wokół informacji, której zwykłym miejscem byłaby kronika kryminalna, dziennik zaczyna tworzyć atmosferę publicznego zagrożenia i histerii. Wówczas, posługując się odpowiednio spreparowanymi poszlakami, jako domniemanego przestępcę, gazeta Bizantiego wskazuje policji i opinii publicznej młodego ultralewicowca - Maria Boni. Neofaszyści - faktyczni mocodawcy Bizantiego - zyskują w ten sposób skuteczną broń w zbliżającej się kampanii wyborczej. Tymczasem jeden z pracowników Bizantiego, młody dziennikarz Roveda, uparcie i na własną rękę dochodząc prawdy trafia na trop rzeczywistego mordercy…

MARSZ TRIUMFALNY (Marcia trionfale)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Marco Bellocchio, Christine de Loup, Florian Hopf; zdj.: Franco Di Giacomo; muz.:  Nicola Piovani; Francja, Włochy, RFN 1976 (118 min)
w.: Miou-Miou (Rosanna), Michele Placido (Paolo Passeri), Patrick Dewaere (porucznik Baio), Franco Nero (kapitan Asciutto)
Nagroda Włoskich Krytyków Filmowych i David di Donatello Award’ 1976 dla najlepszego aktora (M. Placido)

Paolo Passeri jest nieco rozpieszczonym młodym mężczyzną, który po ukończeniu uczelni szuka dla siebie drogi w życiu. Postanawia wstąpić do wojska, gdzie trafia pod komendę służbisty – kapitana Asciutto. Niespodziewanie Paolo odnajduje się w armii, stopniowo przyzwyczajając się do wojskowego, rygorystycznego sposobu myślenia. Jednakże kiedy żona kapitana próbuje nawiązać romans z chłopakiem, ten przystaje na jej zaloty, nie bacząc na grożące im obojgu konsekwencje.

SKOK W PUSTKĘ (Salto nel vuoto)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Marco Bellocchio; zdj.: Beppe Lanci; Francja, Włochy 1979 (120 min)
w.: Michel Piccoli, Anouk Aimee, Michele Placido, Gisella Burinato, Antonio Piovanelli
David di Donatello Award’ 1980 za reżyserię

Mieszkające w Rzymie rodzeństwo - sędzia Mauro i żyjąca w jego cieniu Marta, która prowadzi mu dom - to ludzie uwikłani w pozornie nierozerwalny związek, oparty na rytuale codziennych gestów i przyzwyczajeń. W półmroku mieszkania czai się jednak szaleństwo. Początkowo zdaje się nim być opętana Marta, ale gdy udaje się jej wyzwolić z izolacji narzuconej przez brata i odzyskać kontakt z życiem, wychodzi z tego stanu. Ogarnia ono natomiast Mauro, a dla niego nie ma ratunku. Pozostaje tylko skok w pustkę...

SABAT CZAROWNIC (La visione del Sabba)

reż.: Marco Bellocchio scen.: Marco Bellocchio, Francesca Pirani; zdj.: Giuseppe Lanci; muz.:Carlo Crivelli; Francja, Włochy 1988 (94 min)
w.: Béatrice Dalle (Maddalena), Corinne Touzet (Cristina), Daniel Ezralow (David), Loris Bazzocchi (Boia), Elena Cantarone (Suora), Riccardo Polizzy Carbonelli (lekarz)

Świeżo upieczony absolwent psychiatrii David proszony jest przez policję o wydanie ekspertyzy w sprawie Maddaleny, oskarżonej o zabójstwo leśniczego. Młoda dziewczyna twierdzi, że urodziła się 8 stycznia 1611 roku i jest czarownicą na usługach diabła. Podczas kolejnych seansów lekarz sam coraz bardziej pogrąża się w halucynacyjnych wędrówkach po blisko czterech stuleciach, w których tajemnicza pacjentka staje się jego przewodniczką.

WYROK (La Condanna)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Marco Bellocchio, Massimo Fagioli; zdj.: Giuseppe Lanci; muz.: Carlo Crivelli; Francja, Szwajcaria, Włochy 1991 (94 min)
w.: Claire Nebout (Sandra Celestini), Grażyna Szapołowska (Monica), Andrzej Seweryn (Giovanni), Vittorio Mezzogiorno (Lorenzo Colajanni)
Srebrny Niedźwiedź na MFF w Berlinie’ 1991 za reżyserię

Młoda dziewczyna i jej wykładowca przez przypadek zostają zamknięci na noc w muzeum. Między obojgiem dochodzi do intymnego zbliżenia. Po pewnym czasie Sandra oskarża profesora o gwałt. Ten wypiera się użycia przemocy twierdząc, że dziewczyna zgodziła się na seks. Sąd będzie musiał określić granicę między (nieświadomym) atakiem a bezwzględną przemocą i wykorzystaniem władzy.

SEN MOTYLA (Il Sogno della farfalla)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Massimo Fagioli; zdj.: Giorgos Arvanitis; muz.: Carlo Crivelli; Francja, Szwajcaria, Włochy 1994 (111 min)
w.: Bibi Andersson (matka), Simona Cavallari (przyjaciółka), Roberto Herlitzka (ojciec), Anita Laurenzi (stara kobieta), Michael Seyfried (reżyser), Nathalie Boutefeu (Anna), Thierry Blanc (Massimo)

Massimo jest młodym aktorem teatralnym. Reżyser jest urzeczony jego talentem. Planuje wystawić sztukę, w której chłopak mógłby stworzyć wielką rolę odtwarzając własną postać. Jednakże ojciec Massimo informuje go o dziwnej decyzji syna – rezygnacji z używania konwencjonalnego języka. Obaj podejrzewają, że przyczyną jest nieszczęśliwa miłość. Matka Massima zgadza się napisać scenariusz  sztuki w przekonaniu, iż udział syna w spektaklu pozwoli mu znów porozumiewać się w sposób zrozumiały dla wszystkich.


CZAS RELIGII (L' Ora di Religione)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Marco Bellocchio zdj.: Pasquale Mari; muz.: Riccardo Giagni; Włochy, USA 2002 (103 min)
w.: Sergio Castellitto (Ernesto), Jacqueline Lustig (Irene), Chiara Conti (Diana), Maurizio Donadonij (Don Piumini), Gianni Schicchi (Filippo Argenti), Gigio Alberti (Ettore Picciafuoco), Piera Degli Esposti (ciotka Maria), Alberto Mondini (Leonardo), Toni Bertorelli (Bulla), Bruno Cariello (Don Pugni)
Nagroda jury ekumenicznego na MFF w Cannes’ 2002

Ernesto, malarz i ilustrator bajek, jest zdeklarowanym ateistą. Nie odmawia jednak swemu kilkuletniemu synowi potrzeby wiary i modlitwy. Po rozstaniu z żoną stara się być dla niego jak najlepszym ojcem. Pewnego dnia odwiedza go asystent kardynała. Przynosi mu zaskakującą nowinę - jego nieżyjąca od kilku lat matka może zostać beatyfikowana. Zaskoczenie Ernesta jest tym większe, że dowiaduje się, iż starania o kanonizację trwają już od trzech lat i rozpoczęły się z inicjatywy jego rodziny. Przekonuje się, jak niewiele wie o świecie, w którym żyje, i domyśla się, że będzie musiał stawić opór działaniom bliskich mu ludzi, którzy upatrują w beatyfikacji krewnej szansy na awans społeczny całej rodziny. Ernesto czuje się podwójnie zdradzony: przez krewnych i matkę, która w jego pamięci nie zapisała się najlepiej.

WITAJ, NOCY (Buongiorno, notte)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Marco Bellocchio; zdj.: Pasquale Mari; muz.: Riccardo Giagni; Włochy 2003 (106 min)
w.: Luigi Lo Cascio (Mariano), Maya Sansa (Chiara), Roberto Herlitzka (Aldo Moro), Pier Giorgio Bellocchio (Ernesto), Giovanni Calcagno (Primo), Paolo Briguglia (Enzo)
Europejska Nagroda Filmowa’ 2003 (nagroda FIPRESCI)

Rzym, rok 1978. Chiara, młoda kobieta, wprowadza się ze swoim chłopakiem do nowego mieszkania. Pozornie prowadzi zwyczajne, pełne rutyny życie. Jej kolega Enzo zaczyna jednak podejrzewać, że pod spokojem i opanowaniem Chiary kryje się coś tajemniczego. W istocie okazuje się ona członkinią Czerwonych Brygad, włoskiej podziemnej organizacji terrorystycznej, która przygotowuje się do uprowadzenia byłego premiera Włoch i dokonania na nim egzekucji za domniemane zbrodnie.

ZWYCIĘZCA (Vincere)

reż.: Marco Bellocchio; scen.: Marco Bellocchio, Daniela Ceselli; zdj.: Daniele Cipri; muz.: Riccardo Giagni; montaż: Francesca Calvelli,; Włochy, Francja 2009 (128 min)
w.: Giovanna Mezzogiorno (Ida Dalser), Filippo Timi (Benito Mussolini), Fausto Russo Alesi (Riccardo Paicher), Pier Giorgio Bellocchio (Pietro Fedele), Corrado Invernizzi (Doktor Cappelletti), Paolo Pierobon (Giulio Bernardi), Michela Cescon (Rachele Guidi), Bruno Cariello (Giudice), Matteo Mussoni (Giovane), Francesca Picozza (Adelina), Simona Nobili (Madre Superiora), Giovanna Mori (Tedesca)
Srebrny Hugon za reżyserię na MFF w Chicago’ 2009

W życiu rodzinnym Mussoliniego istniał tajemniczy sekret. Duce miał pierwszą żonę - Idę Dalser, a także pierworodnego syna - Benito Albino. Oficjalnie najpierw ich uznał, a potem się wyrzekł. Ta ciemna karta w jego życiorysie nie była nigdy traktowana poważnie i zazwyczaj pomijano ją milczeniem. Film Bellocchio szczegółowo pokazuje ten dotąd skrywany epizod.