CHARULATA reż.: Satyajit Ray, scen. (na podstawie powieści Rabindranatha Tagore): Satyajit Ray, zdj.: Subrata Mitra, muz.: Satyajit Ray
w.: Madhabi Mukherji (Charulata Dutt), Soumitra Chatterji (Amal), Sailen Mukherji (Bhupati Dutt), Shyamal Ghoshal (Umapada), Geetali Roy (Mandakani), prod.: Indie 1964 (117 min)

Srebrny Niedźwiedź za reżyserię na MFF w Berlinie Zach.‘1965

Ulubiony film Raya znów czerpie – nie po raz ostatni – ze źródła pisarstwa jego mistrza i jest portretem osamotnionej młodej mężatki z bengalskiej elity sprzed osiemdziesięciu kilku lat, gdy stolicą Indii brytyjskich była Kalkuta, rozkwitające centrum przemysłowe i kulturalne, siedziba założonego w 1857 roku uniwersytetu. Mąż Charulaty, wydawca założonej przez siebie gazety „Posterunek”, aktywnie uczestniczy w narodowym renesansie (choć właściwie najbardziej ożywia go walka polityczna pomiędzy liberałami a konserwatystami w Londynie, ponieważ nadzieje na przyszłość ojczyzny widzi w rozluźnieniu reżimu imperium królowej Wiktorii); bohaterka spędza dni w domowej ciszy, kontrastującej z jej energią wewnętrzną, co od razu ujawniają pierwsze ujęcia, gdy krąży pomiędzy pokojami. Stanowczo nie może jej zadowolić haft, partyjki kart, lornetowanie świata z wnętrza mieszczańskiego salonu czy lektura literackiej klasyki; natura Charulaty pragnie wyzwolenia i wyrażenia siebie.
 
DNI I NOCE W LESIE (Aranyer dinratri) reż.: Satyajit Ray, scen.: Satyajit Ray, zdj.: Soumendu Roy, muz.: Satyajit Ray
w.: Soumitra Chatterjee (Ashim Chatterji), Subhendu Chatterjee (Sanjoy Bannerji), Samit Bhanja (Harinath Dutt), Rabi Ghosh (Shekhar Sen), Sharmila Tagore (Aparna „Rini” Tripathi), prod.: Indie 1969 (116 min)

Panowie i plebejusze: w jednym  ze swych najsłynniejszych filmów Satyajit Ray przedstawia subtelny moralitet o zachowywanych podziałach społecznych i rozmywających się normach etycznych kraju Indiry Ghandi. Na kilkudniową wycieczkę do lasów na wzgórzach Palamau w południowym Biharze wybrali się czterej przyjaciele z Kalkuty – pnący się w górę menadżer Ashim z rodziny znanego adwokata, kierownik fabryczny Sanjoy, znany krykiecista Hari i Shekhar, wałkoń z namiętnością do hazardu, mały i męczący, ale też dostatecznie komiczny, by go tolerować jako błazna do kompletu. Dwaj pierwsi mają dostatecznie dużo powodów, aby oddalić się od frustrującego kieratu zajęć w systemie służbowych zależności (Sanjoy musi myśleć o utrzymaniu rodziców i brata, a także o trudnych zabiegach wokół zdobycia córki szefa; inaczej zrezygnowałby z dotychczasowej pracy). Każdy zaś tęskni mocno do tego, aby się wyrwać na swobodę, gdzie nie trzeba zachowywać form i można poszaleć bez ryzyka kompromitacji.

DOM I ŚWIAT (Ghare Baire) reż.: Satyajit Ray, scen. (na podstawie powieści Rabindranatha Tagore): Satyajit Ray, zdj.: Soumendu Roy
w.: Soumitra Chatterjee (Sandip), Swatileka Chatterjee (Bimala), Victor Bannerjee (Nikhi Lesh), prod.: Indie 1963 (131 min)

Rabindranath Tagore i Satyajit Ray. Dwóch wielkich z subkontynentu indyjskiego. Pierwszy z nich był pisarzem (malarzem i kompozytorem), otrzymał Nagrodę Nobla, zmarł w 1941. Drugi jest filmowcem (pisarzem i kompozytorem) wciąż w pełni sił twórczych. Film „Dom i świat” Satyajita Raya z roku 1984 powstał na podstawie powieści pod tym samym tytułem Rabindratha Tagore z roku 1921. Temat – pierwsze lata XX wieku w Indiach. Jakby prolog do innego filmu – „Gandhiego” Attenborougha (…). W powieści Tagore świat i ludzie są pokazani „od wewnątrz”, to rodzaj zapisu myśli i uczuć; z tej delikatnej tkanki wyłania się - zresztą wyrazisty – zarys świata obiektywnego, historycznego, społecznego, indywidualnego. W filmie Raya rzecz ma się odwrotnie, to świat i ludzie pokazani „od zewnątrz”, to znaczy przede wszystkim opis sytuacji, w mniejszym stopniu wydobycie owej tkanki myślowej i uczuciowej. Stąd większa obrazowość filmu niż powieści, ale mniejsza refleksyjność; stąd niektóre wątki w filmie przeobrażają się niemal w klasyczny trójkąt melodramatyczny.

GOŚĆ (Agantuk) reż.: Satyajit Ray, scen.: Satyajit Ray, zdj.: Barun Raha, muz.: Satyajit Ray
w.: Dipankar De (Sudhindra Bose), Mamata Shankar (Anila Bose), Bikram Bhattacharya (Satyaki/Bablu), Utpal Dutt (Manmohan Mitra), Dhritiman Chatterjee (Prithwish Sen Gupta), Rabi Ghosh (Ranjan Rakshit), Subrata Chatterjee (Chhandra Rakshit), Promode Ganguly (Tridib Mukherjee)
prod.: Indie/Francja 1991 (120 min)

Anila Bose, żona pracującego w Kalkucie na kierowniczym stanowisku Sudhindry Bose, otrzymuje list od Manmohana Mitry, wuja ze strony matki, którego po raz ostatni widziała jako dwuletnia dziewczynka. Manmohan opuścił dom nagle w 1955 roku i jedyną osobą, z którą się od tego czasu sporadycznie kontaktował był przyjaciel rodziny, Sital Sarkar, któremu przysyłał pocztówki z różnych stron świata. W liście do Anili Manmohan pisze, że będzie przejazdem w Kalkucie i prosi o udzielenie mu przez tydzień gościny. Podejrzewając oszustwo, Sudhindra niechętnie godzi się na przyjazd mężczyzny. Od pierwszej chwili Manmohan urzeka Anilę i jej jedenastoletniego syna Satyaki swoją uprzejmością, poczuciem humoru oraz ogromną wiedzą. Manmohan wyjaśnia, iż opuścił dom po to, aby zobaczyć świat. Anila wierzy, że mężczyzna jest tym, za kogo się podaje, ale jej mąż, Sudhindra, nie wyzbywa się swoich podejrzeń. (...)
IDOL  (Nayak) reż.: Satyajit Ray, scen.: Satyajit Ray, zdj.: Subrata Mitra, muz.: Satyajit Ray
w.: Uttam Kumar (Arindam Mukherji), Sharmila Tagore (Aditi Sen Gupta), Sumita Sanyal (Promila Chatterji), Bharati Devi (Manorama Bose), Bimal Ghosh (Jyoti), Kanu Mukherji (Pritish Sarkar), Ranjit Sen (Haren Bose), Somen Bose (Shankar), prod.: Indie 1966 (120 min)

Wyróżnienie Specjalne Jury za reżyserię na MFF w Berlinie Zachod.‘1966

Arindam Mukherji, znany aktor kina bengalskiego, podróżuje pociągiem z Kalkuty do New Delhi po odbiór nagrody. Podróż daje mu okazję do przemyśleń, zwłaszcza po tym, gdy młoda dziennikarka z przenikliwą bezwzględnością sprowokowała najbardziej niemiłe wspomnienia związane z uzależnieniem od alkoholu. Pomiędzy jednym rankiem a następnym Mukherji staje się, w spotkaniach z nowymi ludźmi, kimś innym; ale po przyjeździe, w obliczu tłumu wielbicieli, przywdziewa znów powłokę idola.